CICA Askeri-Siyasi Boyut Uzmanı Büyükelçi Doulat Kuanyshev, Çin’in bölgesel ve küresel arenadaki hamlelerini değerlendiren bir makale yazdı.
Suudi Arabistan ile İran arasındaki çatışmaların ve Ukrayna krizinin siyasi analizi konusunda Çin’in yaptığı çalışmalara değinilen yazıda, ülkenin küresel barış girişimlerine katkısı ele alındı.
Çin’in Küresel Stratejik Girişimi’nin hem ülkenin kalkınması hem de Asya ve dünya ile işbirliği için en uygun koşulların sağlanmasına yardımcı olduğu belirtilen yazıda, uluslararası barış ve güvenliği destekleyen birliklerin değeri vurgulandı.
Asya’da Etkileşim ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı’nın (CICA) bölgede stratejik iş birliği ve barışa katkısının anlatıldığı yazıda, birliğin uzun vadeli istikrar ve çok yönlü istikrarı büyük ölçüde etkilediği belirtildi. Asya kıtasında işbirliği yaklaşımları.
İşte Doulat Kuanyshev’in yazısı:
Bu yılın başından bu yana en dikkat çekici ve önemli uluslararası gelişmelerden biri Çin’in siyasi ve diplomatik saldırılarındaki artış oldu.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in Eylül 2021’de BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada dile getirdiği Küresel Kalkınma Girişimi önerisinin ardından dünya kamuoyunun dikkati, devam eden küresel kriz ortamında kalkınma ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi konularına çevrildi. krizler.
Çin Devlet Lideri Xi Jinping’in bu konuşmasından birkaç ay sonra Nisan 2022’de Boao Asya Forumu’nun açılış konuşmasında dünyada artan çatışmalara ve güvenlik güçlüklerine dikkat çekmiş ve Küresel Güvenlik Girişimi kavramını ortaya atmıştı. (GSI) bir çözüm önerisi olarak.
ÇİN’İN GLOBAL GÜVENLİK İŞLETME KONSEPTİ
Çin cumhurbaşkanının bu önerisi, 21 Şubat 2023 tarihinde Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi olarak kabul edilen Küresel Güvenlik Girişimi Konsept Belgesinin temelini oluşturdu.
Ayrıca Çin, Suudi Arabistan ile İran arasında uzun süredir devam eden ihtilafların çözümü bağlamında diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasında kilit rol oynadı. Bu yıl 10 Mart’ta Pekin’de imzalanan anlaşma, Suudi Arabistan ile İran arasında Çin’in arabuluculuğunda dört gün süren yoğun müzakereler sonucunda sağlandı.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in bu yıl 15 Mart’ta önerdiği küresel medeniyet girişimi kavramı sayesinde Çin’in küresel meselelerdeki bir grup girişimi ve adımı gerçek oldu.
DÜNYA ÇAPINDA DİKKAT
Bu bağlamda Çin’in Ukrayna krizinin siyasi çözümü konusundaki duruşu şimdiden tüm dünyada büyük ilgi gördü. Çin Komünist Partisi Dışişleri Komisyonu Merkez Ofisi Direktörü Wang Yi, Münih Güvenlik Konferansı’nda, Avrupa ziyareti sırasında ABD temsilcileriyle bir araya geldiğinde, Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Avrupa Diplomasi Başkanı Josep Borrell, Ukraynalı Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba Görüşmeler dünya basınında büyük yankı uyandırdı. Wan Yi ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Moskova’da kabul edildi ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya geldi.
Öte yandan Çin’in güvenlik konusundaki küresel stratejik açılımı, elbette bu görüşme ve gelişmelerden farklı tutuluyor. Açıklanan Küresel Güvenlik Girişimi Belgesi, Çin’in dünyanın barış ve güvenlik konularına yönelik en acil yaklaşımlarını yansıtıyor. Çin Devlet Lideri Xi Jinping tarafından önerilen Küresel Güvenlik Girişimi, uluslararası çatışmaların en değerli nedenlerine temel çözümler sağlamayı, küresel güvenlik yönetim sistemini iyileştirmeyi, uzun vadeli barışı ve küresel sosyo-ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi amaçlıyor.
ULUSLARARASI KALKINMA PROJELERİNE BÜYÜK İHTİYAÇ
Ayrıca, Çin’in Küresel Stratejik Girişimi, hem ülkenin kalkınması hem de Asya ve dünya ile işbirliği için en uygun koşulların yaratılmasına yardımcı olan barış ve güvenlik atmosferini savunmak ve güçlendirmek yönündeki önemli isteklerini yansıtıyor. Bu şekilde, Bir Nesil – Bir Yol ve Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Katılım (RCEP) gibi değerli uluslararası kalkınma projelerinin uygulanması özellikle takdir edilmektedir. Çin Belgesine yüzeysel bir bakışla bile Küresel İşbirliği Girişimi’nin (GSI) temel kararlarının Birleşmiş Milletler Şartı’nda belirtilen amaç ve amaçlarla benzerlik gösterdiği ve bazı noktalarda birbirinin aynı olduğu görülmektedir. Bilindiği üzere Birleşmiş Milletler Şartı, özünde Üye Devletler arasında ortak bir işbirliği çerçevesi oluşturan uluslararası bir antlaşmadır. Küresel Güvenlik Girişimi Belgesi ise mevcut küresel güvenlik sorunlarının çözümüne yönelik bir dizi öneriyi içeren bir girişimdir.
Günümüz dünyasında, hem BM Sezonunda hem de Küresel Güvenlik Girişimi Konsept Belgesinde çatışmaların, derin çatışmaların ve çatışma düğümlerinin analizinde uluslararası barış ve güvenliği güçlendirmenin önemi vurgulanmaktadır. KKGK Belgesi, özellikle güvenlik sorunlarının analizinde, ülkeler arasındaki eşitlik ve işbirliğine ilişkin hakim ilkeleri ortaya koymaktadır. Buradaki en değerli nokta, artan uluslararası mübadele, ticaret ve işbirliği bağlamında devletlerin egemenlik haklarının korunması, barışçıl diyalog ve ortak paydada yaşamanın sürdürülmesi gereğinin altının çizilmesidir. Küresel Stratejik Girişim, BM Şartı Unsuru 2 “Temel kavramlar ve ilkeler” temelinde, devletlerin eşitliğinin ve ulusal egemenliğinin tanınmasına ve Birleşmiş Milletler’in rolüne önem ve saygı gösterilmesine öncelik verir. Bilhassa, uluslararası barış, güvenlik ve adaletin tesis edilmesini, ihtilafların diplomasi ve müzakereler yoluyla çözülmesini ve ihtilafların BM Şartı’nın 2. Maddesi uyarınca çözümlenmesini memnuniyetle karşılamaktadır. Ayrıca Küresel İşbirliği Girişimi’nde (GSI), BM Şartı’nda olduğu gibi, uluslararası toplum, yoksulluk, eşitsizlik, çevre sorunları gibi küresel sorunları çözmek, çatışmaları, çatışmaları, özellikle nükleer savaşları önlemek için birlikte çalışmaya davet edilmektedir. Eşitlik, işbirliği ve hukukun üstünlüğünü sağlamak, tüm kültürlere, dinlere, ülkelere ve etnik gruplara saygıyı korumak ve bunları terör eylemleriyle ilişkilendirmemek BM Şartı’nın 39-42. Maddelerinde yer almaktadır. Maddelerinde belirtilen olumsuz durumların ortadan kaldırılması için uygun tedbirlerin alınması öngörülmektedir.
CICA PLATFORMUNUN ÖNEMİ
Burada önemli bir noktaya değinmek gerekirse, Asya’da Etkileşim ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı’nın (CICA), 2010 yılında oluşturulan Global Strategic Initiative metninde amaçlanan amaçlara ulaşmak için değerli platformlardan biri olduğuna değinilmektedir. öncelikle Asya’daki güvenlik meseleleriyle ilgileniyor. Bu bağlamda, hem CICA Konferansı hem de CICA Üye Devletleri arasındaki askeri-politik etkileşimi karakterize eden bir dizi önemli noktanın ele alınması ve analiz edilmesi gerekmektedir. Bugün bu platform, toplumların istikrarlı ve barış içinde bir arada yaşamasını ve refahı teşvik etmek amacıyla çeşitli güvenlik konularında işbirliği ve diyalog kurulmasını kolaylaştıran bir pan-Asya forumu olarak öne çıkıyor.
Hatırlanacağı üzere otuz yılı aşkın bir süre önce Kazakistan Cumhurbaşkanı tarafından ortaya atılan Asya’da ortaklık ve işbirliği mekanizmasının kurulması girişimi VI. CICA Hill sonuçlarının da onayladığı gibi, zamana meydan okuyor. CICA Üye Devletlerinin başkanları, bu yönde bir eylem programı benimseyerek, CICA Konferansının tam teşekküllü bir uluslararası örgüte dönüştürülmesi gerektiğini açıkça ortaya koydu. Aslında CICA, dünya nüfusunun yarısından fazlasını ve dünya brüt gelirinin üçte birinden fazlasını temsil eden, 28 Üye Devlet, dokuz Gözlemci Devlet ve bir dizi uluslararası kurum ve kuruluşu gözlemci ve ortak olarak içeren donanımlı bir kuruluştur. üretme. CICA Üye devleti ve ortakları, yasal çerçevede; askeri-politik, ekonomik, çevresel, insani çıkarlar, yeni zorluklar ve tehditler 5 boyutta tam etkileşim için ortaya çıkmıştır.
Askeri-politik boyutta, Kazakistan Cumhuriyeti tarafından koordine edilen ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından koordine edilen, Üye Devletler, CICA sisteminin ana belgesi olan ve ortak görüşü temsil eden Güven Arttırıcı Tedbirler Kataloğu’na on tedbirin dahil edilmesi konusunda mutabakata varmışlardır. Üye Devletlerin Birkaç nedenden dolayı, bu önlemlerin adım adım ve gönüllülük esasına dayalı olarak uygulanmasına karar verildi. Bu 10 (on) tedbirden dördü 28 Haziran 2013 tarihli CICA Kıdemli Temsilciler Komitesi kararı doğrultusunda uygulanmaya başlanmıştır. askeri-siyasi işbirliğinin etkili sonuçlarını elde etmek.
Bu şekilde Üye Devletler, silahlı kuvvetlerinin bileşenleri, savunma bütçeleri, topraklarındaki yabancı birlikler ve planlanan askeri faaliyetler hakkında bilgi alışverişi için bir ortam yaratabilirler. Ayrıca bu platform, gözlemci unsurlarını askeri tatbikatlara davet edebilir ve beklenmedik tehlikeli askeri olaylara karşı istişare mekanizmaları oluşturabilir. Bunun dışında çok taraflı silah kontrolü, silahsızlanma belgeleri ve uzay sözleşmelerine katılımları hakkında bilgi paylaşılabilir. Şu anda, gönüllü olarak uygulanmak üzere dört inanç inşa etme önlemi kabul edilmiştir. Bu bağlamda, CICA Üye Devletleri, “basitten karmaşığa” ilkesine dayalı etkileşim geliştirmeyi içeren dönüşümsel bir yaklaşımı seçmiştir.
NÜKLEER GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Kitle imha silahlarına gelince, birçok CICA Üye Devleti nükleer güvenliği güçlendirmek için adımlar attı ve çeşitli uluslararası nükleer güvenlik anlaşmaları kapsamında taahhütleri var.
Nükleer Güvenlik Sözleşmesi’ni Bahreyn, Bangladeş, Kamboçya, Çin, Mısır, Hindistan, İsrail, Ürdün, Kore, Pakistan, Filistin, Rusya, Tayland, Türkiye, BAE ve Vietnam gibi ülkeler imzalarken, Kazakistan da onayladı. Çoğu CICA Üyesi Devlet, Nükleer Terörizmle Mücadele Küresel Girişimi’ne kaydolmuştur.
Birçok CICA Üye Devleti Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşmasını onaylamış veya imzalamış olsa da, Tayland istişare aşamasındadır. Kapsamlı Nükleer Denemelerin Yasaklanması Anlaşması, Çin, Mısır, İran ve İsrail dışındaki tüm ülkeler tarafından onaylanmıştır.
Ayrıca Çin ve Hindistan, Uluslararası Atom Güçleri Ajansı’nın (IAEA) üyeleri ve nükleer güvenlikle ilgili çeşitli uluslararası anlaşmaların imzacısıdır. Çin, Kullanılmış Yakıt Yönetiminin Güvenliği ve Radyoaktif Atık Yönetiminin Güvenliğine İlişkin Ortak Sözleşmeyi de imzaladı. Kazakistan, Kullanılmış Yakıt İdaresi Güvenliği ve Radyoaktif Atık İdaresi Güvenliği Ortak Anlaşmasını onayladı. Rusya, IAEA üyesidir ve Kullanılmış Yakıt İdaresinin Güvenliğine İlişkin Ortak Anlaşma ve Radyoaktif Atık İdaresinin Güvenliğine İlişkin Ortak Anlaşma da dahil olmak üzere, nükleer güvenlik konusunda birkaç uluslararası anlaşma imzalamıştır.
Nükleer güvenliğin küresel bir mesele olduğunu ve nükleer programa sahip tüm devletlerin nükleer tesislerini ve ekipmanlarını güvence altına almak için adımlar atması gerektiğini vurgulamakta fayda var. Kimyasal ve biyolojik silahlarla ilgili olarak, birkaç Üye Devlet, İsrail tarafından imzalanan ve Kazakistan ve Kırgızistan tarafından onaylanan Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin, Stoklanmasının ve Kullanımının ve Bunların İmhasının Yasaklanmasına İlişkin Anlaşmayı müzakere etme sürecindedir. Ek olarak, birçok CICA Üye Devleti, Biyolojik ve Zehirli Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin ve Stoklanmasının Yasaklanmasına İlişkin Sözleşmeyi onaylamış veya imzalamıştır. Ayrıca Hindistan, Tayland ve Vietnam da bu sözleşmeyle ilgili istişare aşamasında.
CICA’nın devam eden dönüşüm sürecinin, askeri-politik boyut da dahil olmak üzere Asya kıtasında uzun vadeli istikrarın sağlanmasına yönelik tüm etkileşim alanlarını ve çok yönlü işbirliği yaklaşımlarını etkileyemeyeceğini söyleyemeyiz. CICA’nın araştırma kuruluşu Think Tank Forum (TTF), bu yöndeki pratik adımların teorik gerekçelendirilmesinde ve geliştirilmesinde paha biçilmez bir role sahiptir.
Bu bağlamda, Stratejik Güvenlik Taahhüdü’nün kapsamlı bir analizi, TTF araştırmacıları ve analistleri için pek çok içgörü sağlayacaktır.
